HANDPROTHESES

Een handprothese of kunsthand is een prothese voorziening, samengesteld uit onderdelen of componenten, bedoeld om in functie, gebruik, uiterlijk (of een combinatie hiervan) een niet (meer) bestaande oorspronkelijke hand of gedeelte daarvan te vervangen.

© Jos Schuurman 

"De complexiteit in slechts een vinger". 

Elke pees wordt gecontroleerd door tussen de zes en tien spieren, en op zijn beurt wordt elke gesimuleerde spier gecontroleerd door een populatie van 256 onafhankelijke neuronen.

Oorzaak

Het geheel of gedeeltelijk afwezig zijn van een hand/arm kan het gevolg zijn van een aangeboren afwijking of een operatieve ingreep. De aanleiding voor een operatieve ingreep kan een aandoening (zoals kanker, post-traumatische dystrofie) of een trauma zijn. Men spreekt van een handamputatie als een deel van de hand of het hele ledemaat verwijderd is. Indien er geen amputatie door een bot maar door het gewricht heeft plaatsgevonden, spreekt men van een ex-articulatie. Voorbeelden van een ex-articulatie zijn een pols ex-articulatie Een kunsthand of armprothese vervangt het ontbrekende gedeelte van de hand/arm en geeft hiermee de gebruiker gedeeltelijk zijn vermogen tot grove en soms ook fijnere handelingen terug. Ook kan een hand/armprothese een cosmetisch doel hebben.

Wel/geen prothese

  • Uiteraard heb je zelf de keuze of je wel of geen prothese wilt gaan gebruiken. Tevens hangt het van de soort/hoogte van je amputatie af voor welke prothese je kunt kiezen. Daarnaast speelt mee of je de prothese zichtbaar wilt dragen (zoals in mijn geval) of dat je hem liever verbergt.
  • Wat je van een prothese verwacht en wat je er mee wilt zijn belangrijke vragen die je jezelf moet stellen alvorens te kunnen kiezen uit de verschillende soorten protheses.
  • Ook het draagcomfort is belangrijk : past de koker goed, hoe is het gewicht enz. Een niet onbelangrijk aspect is of je prothese wordt vergoed of niet.
  • Het een en ander kun je goed afstemmen met jouw (revalidatie) arts, het revalidatie team, de fysiotherapeut en de orthopedisch instrumentenmaker.  
  • In mijn verhaal beperk ik me tot de handprotheses omdat mijn linkerhand geamputeerd is en ik dus deze prothese gebruik.

Prothesehand

Er kan sprake zijn van een functionele en/of cosmetische hand. Ook kan gekozen worden voor een functionele haak. Met een haak kunnen voorwerpen worden gemanipuleerd of opgepakt. Een prothesehand kan voor verschillende functies worden uitgerust. Er kan bijvoorbeeld gekozen worden voor een hand met rotatiemogelijkheid. Hierbij kan met behulp van de andere hand de kunsthand in verschillende posities worden gezet. De kunsthand kan ook voorzien worden van een grijpfunctie waarmee voorwerpen vastgepakt kunnen worden. Dit kunnen redelijk kleine voorwerpen zijn zoals een pen of een rits van een jas.

De aansturing van hand- en armfuncties kan op verschillende manieren gebeuren:

Er kan sprake zijn van een functionele en/of cosmetische hand. Ook kan gekozen worden voor een functionele haak. Met een haak kunnen voorwerpen worden gemanipuleerd of opgepakt. Een prothesehand kan voor verschillende functies worden uitgerust. Er kan bijvoorbeeld gekozen worden voor een hand met rotatiemogelijkheid. Hierbij kan met behulp van de andere hand de kunsthand in verschillende posities worden gezet. De kunsthand kan ook voorzien worden van een grijpfunctie waarmee voorwerpen vastgepakt kunnen worden. Dit kunnen redelijk kleine voorwerpen zijn zoals een pen of een rits van een jas.

De aansturing van hand- en armfuncties kan op verschillende manieren gebeuren:

Lichaansbekrachtigd
Door trekdraden aan de armprothese die via bandages tussen de schouders lopen. Door de schouderbladen van elkaar af te bewegen en weer terug, kan de grijpfunctie in de hand bediend worden. Een robuust, trefzeker systeem dat op eigen lichaamskracht werkt en dus goed te doseren is. Er is oefening nodig om het systeem met succes te kunnen bedienen.

Voordeel : niet afhankelijk van techniek , weinig tot geen storing, geen stroom voorziening nodig
Nadeel: harnas voor de kabelbesturing, beperkte kracht

Myo-elecktrisch:
  • Een gecontroleerde spiersamentrekking wekt een elektrische spanning op die via een elektrode op de huid wordt versterkt en overgebracht naar een controlecentrum. Dit stuurt de elektrische onderdelen (zoals het motortje) van de prothese aan. Men kan dus met een gecontroleerde spierbeweging in bijv. de bovenarm de grijpfunctie van de prothesehand regelen. Ook de draaifunctie is mogelijk, al dan niet gecombineerd met de grijpfunctie. Voor dit systeem is een goede spiercontrole, voldoende spiertonus (elektrisch signaal) en oefening nodig. Met de myo-elektrische technologie is het ook mogelijk om een elleboogscharnier aan te sturen bij een bovenarmprothese. De motortjes en batterijen die nodig zijn voor de besturing zorgen voor extra gewicht van de kunstarm. Een nadeel van een myo-elektrische prothese is dat er storingen kunnen optreden in de elektrische onderdelen van de arm. Deze is namelijk gevoelig voor straling van andere voorwerpen in de omgeving zoals mobiele telefoons en alarmpoortjes.
  • Voordeel : veelzijdig in gebruik ,vele greep functies mogelijk, uiterlijk en beweegt bijna als een echte hand
  • Nadeel: duur, kwetsbaar,reparaties, redelijk zwaar
Cosmetische-hand
Alleen voor het uiterlijk (sier hand)
  • Voordeel: ziet er zeer echt uit
  • Nadeel : geen extra functie

Zelf ben ik in het bezit van een MIO prothese (Ottobock)  en de zeer geavanceerde I-Limb prothese (ÖSSUR) Het verschil in de beide protheses zit hem in het feit dat de I-Limb in tegenstelling tot de MIO beweegbare vingers heeft.

Er is dus zeer veel mogelijk op het gebied van arm- en handprotheses en er zal ook nog wel veel veranderen. Op het gebied van hand- en arm protheses stond de ontwikkeling wat stil, maar gelukkig komen steeds meer en nieuwe ontwikkelingen en technieken beschikbaar. Deze maken het mogelijk om steeds maar weer een betere arm/ hand prothese te maken. Diverse fabrikanten zien het nut van articulerende vingers (beweegbare vingers) als een voordeel. Of het uiteindelijk zover komt dat een prothese een echte arm of hand kan vervangen blijft nog een raadsel . 

Lees ook: MIJN ILIMB
MIJN ILIMB
         Copyright ©  1-HANDED                                 
Share by: